Η Αρχαία Μελιβοία
Η καταγωγή των πρώτων κατοίκων, μας πάει πίσω στην αρχαιότητα. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο οι πρώτοι κάτοικοι ήταν Πελασγοί. Ο Τίτος Λίβιος αναφέρει ότι ήταν κτισμένο στους πρόποδες του βουνού Όσσα στη θέση του σημερινού χωριού Αθανάτη. Η αρχαία Μελιβοία ήταν έδρα του ονομαστού τοξότη Βασιλεία Φιλοκτήτη, ο οποίος σύμφωνα με τη μυθολογία ήταν γιός του Αίαντα που έδωσε τα βέλη στον Ηρακλή για να πεθάνει. Σύμφωνα πάντα με τη μυθολογία ο βασιλιάς Φιλοκτήτης έλαβε μέρος στον Τρωικό πόλεμο με επτά πολεμικά καράβια του. Αργότερα η αρχαία Μελιβοία κατακτήθηκε από τη Μακεδονία στον πόλεμο εναντίον του Περσέα. Κατά τη Ρωμαϊκή εποχή πολιορκήθηκε από το Ρωμαίο Πόπλιους και κυριεύτηκε και καταστράφηκε από τον Οκτάβιο. Συμαντική ανάπτυξη παρατηρήθηκε και κατά τους Βυζαντινούς χρόνους. Στο μουσείο της Λάρισας εκτίθενται πολλά και σημαντικά ευρήματα μεγάλης αρχαιολογικής και ιστορικής σημασίας.
Το περίεργο όνομα "Αθανάτη" - το παλιό όνομα της Μελίβοιας - και η διαδρομή του
Οι αφηγήσεις των παππούδων αναφέρουν για τον πρώτο πυρήνα του χωριού, χαμηλότερα από το σημερινό, κάπου πιο πάνω από την τοποθεσία "μύλοι", κοντά στη συνοικία "Μπαντάνη". Εκεί ήταν αρχικά και τα σπίτια διαφόρων οικογενειών, οι απόγονοι των οποίων τώρα κατοικούν σε πιο πάνω "μαχαλάδες". Αυτό βέβαια, για να μη φαίνεται το χωριό από τη θάλασσα, που τη λυμαίνονταν οι κουρσάροι, που κυνηγούσαν ανελέητα τους ντόπιους,
για να τους ληστέψουν, αλλά, το χειρότερο, να τους πάρουν σκλάβους, εμπόρευμα πολύτιμο στα σκλαβοπάζαρα της ανατολής.
Το χωριό ιδρύθηκε, συνεχίζει πάντα η προφορική παράδοση, από τη συνένωση άλλων μικρότερων οικισμών κοντά ή μακρύτερα από τον πρώτο πυρήνα του χωριού ή καλύτερα από τα ανθρώπινα απομεινάρια αυτών των οικισμών, όλων εκείνων όσοι σώθηκαν από κάποια άκρως θανατηφόρα επιδημία (πανούκλα;).
Αυτοί, λοιπόν, ονόμασαν το νέο τόπο τους Αθανάτη, με την ελπίδα ότι αυτοί θα παραμείνουν ανέγγιχτοι από το θάνατο εξαιτίας της επιδημίας. Το αρχικό όνομα Αθανάτη με το πέρασμα των χρόνων ή καλύτερα των αιώνων έγινε Θανάτη.
Έτσι βέβαια "λένε" οι αφηγήσεις, οι οποίες, βέβαια , είναι συνήθως ανακριβείς, δύσκολο να τοποθετήσουν χρονικά το αντικείμενό τους και αρκετά αβάσιμες.
Η πρώτη επίσημη αναφορά γίνεται στην Τουρκική απογραφή του 1454/1455 με το όνομα Θανάτου, με λίγες οικογένειες, οι οποίες αποτέλεσαν τον αρχικό πυρήνα του οικισμού.
Αυτός εμπλουτίστηκε , όντως , στην πορεία και από άλλους , κατοίκους γειτονικών οικισμών (π.χ. Κιουτσούκ Θανάτη - Παλιοχώρι; - , Οστροβός, Γκορτσιά, Άλλη Χώρα -και αφού αυτή ήταν η Άλλη Χώρα ποια ήταν η Χώρα με την οποία συνυπήρχε;- κ.α.) που συνενώθηκαν, πλέον στη Θανάτου για διάφορους λόγους (μάλλον οι επιζήσαντες κάτοικοι από κάποια επιδημία αυτών των οικισμών είναι η ορθότερη διατύπωση).
Σ' αυτή την υπόθεση στηρίζεται και η πρώτη εκδοχή ονομασίας του χωριού, στην οποία αναφερθήκαμε και πριν και τη διασώζει και η προφορική παράδοση, ότι δηλαδή το χωριό ονομάστηκε έτσι λόγω του φόρου αίματος που πληρώθηκε εξαιτίας του λοιμού, δηλαδή Θανάτου (Χώρα), ή κατ' άλλους Αθανάτου, για το λόγο της προσδοκώμενης μεταφορικά αθανασίας που προείπαμε.
Η δεύτερη εκδοχή για την ονομασία του χωριού, αναφέρει ως ιδιοκτήτη κάποιον Αθάνατο ή Θάνατο, αναλογικά, για το Αθανάτου και το Θανάτου, του οποίου ιδιοκτησία ήταν το χωριό.
Πέραν των παραπάνω εκδοχών για το όνομα Αθανάτου(η) ή Θανάτου(η), που έχουν κατά καιρούς αναλυθεί και με πλήρη λεπτομέρεια καταγράφονται στο "Η ιστορική Μελίβοια" και θα παρατεθούν στη συνέχεια, ας έχουμε στο μυαλό μας και το άρθρο της Βικιπαιδείας:
"Οι Αθάνατοι ήταν ένα από τα αυτοκρατορικά τάγματα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Το τάγμα δημιουργήθηκε προς το τέλος του 10ου αιώνα. Οι Αθάνατοι ήταν κυρίως αριστοκρατικής καταγωγής και αρχικά οργανώθηκαν ως τάγμα υπό τον Ιωάννη Τζιμισκή. Επαναφορά του θεσμού των Αθανάτων γίνεται επί του αυτοκράτορα Μιχαήλ Ζ'. Ο στρατηγός του Μιχαήλ, Νικηφόρος, αναδιοργάνωσε το στρατό και τα αυτοκρατορικά τάγματα μετά την ήττα στη Μάχη του Ματζικέρτ από τους Σελτζούκους Τούρκους. Οι Σελτζούκοι είχαν καταλάβει το μεγαλύτερο μέρος της Μικράς Ασίας που ήταν η μεγαλύτερη πηγή στρατιωτών για τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Τα εναπομείναντα θεματικά τάγματα των θεμάτων της Μικράς Ασίας συγκεντρώθηκαν και αποτέλεσαν τα τάγματα των Αθανάτων. Εικάζεται ότι οι αθάνατοι ήταν τάγματα ιππικού, αλλά δεν είναι σίγουρο.
Ο βυζαντινός ιστορικός Νικηφόρος Βρυέννιος υπολόγισε ότι οι Αθάνατοι ήταν περίπου 10.000. Προσθέτει επίσης ότι αθάνατοι ονομάζονταν αρχικά μόνο οι αξιωματικοί των ταγμάτων και αργότερα ο τίτλος δινόταν σε ολόκληρα τα τάγματα.
Το τάγμα των αθανάτων έπαψε να υπάρχει μετά το θάνατο του αυτοκράτορα Αλέξιου Α' (1118)."
Επίσης ας έχουμε κατά νου και το παρακάτω:
Από νωρίς στο Βυζάντιο, όταν τέθηκε σε ισχύ ο διοικητικο-στρατιωτικός θεσμός του "θέματος", δίνονταν σε στρατιώτες κλήρος γης για να συντηρεί ο στρατεύσιμος το άλογό του και να αγοράζει τον οπλισμό του το λεγόμενο στρατιωτόπιο. Το στρατιοτώπιο μεταβιβάζονταν από τον πατέρα στον πρωτότοκο γιο και ο θεσμός εξέλιπε τον 11ο αιώνα.
Ο Αλέξιος ο Α' ο Κομνηνός το 1083 εξεστράτευσε εναντίον της Λάρισας που είχε καταληφθεί από τους Νορμανδούς, ακολουθώντας την παραλιακή οδό: έξοδος Τεμπών-Ομόλιο-Καρίτσα-Κόκκινο Νερό-Μελίβοια-Αγιόκαμπο κ.λπ. μέχρι τη Λάρισα. (βλέπε και Θεσσαλικό Ημερολόγιο τόμος 12 "Οι Νορμανδοί και η πολιορκία της Λάρισας" Ευαγ. Ιωαννιδάκη-Ντόστογλου).
Βιβλιογραφία
http://i-melivoia.blogspot.gr/ του Νίκου Πενήντα
http://melivoias.blogspot.gr
Η καταγωγή των πρώτων κατοίκων, μας πάει πίσω στην αρχαιότητα. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο οι πρώτοι κάτοικοι ήταν Πελασγοί. Ο Τίτος Λίβιος αναφέρει ότι ήταν κτισμένο στους πρόποδες του βουνού Όσσα στη θέση του σημερινού χωριού Αθανάτη. Η αρχαία Μελιβοία ήταν έδρα του ονομαστού τοξότη Βασιλεία Φιλοκτήτη, ο οποίος σύμφωνα με τη μυθολογία ήταν γιός του Αίαντα που έδωσε τα βέλη στον Ηρακλή για να πεθάνει. Σύμφωνα πάντα με τη μυθολογία ο βασιλιάς Φιλοκτήτης έλαβε μέρος στον Τρωικό πόλεμο με επτά πολεμικά καράβια του. Αργότερα η αρχαία Μελιβοία κατακτήθηκε από τη Μακεδονία στον πόλεμο εναντίον του Περσέα. Κατά τη Ρωμαϊκή εποχή πολιορκήθηκε από το Ρωμαίο Πόπλιους και κυριεύτηκε και καταστράφηκε από τον Οκτάβιο. Συμαντική ανάπτυξη παρατηρήθηκε και κατά τους Βυζαντινούς χρόνους. Στο μουσείο της Λάρισας εκτίθενται πολλά και σημαντικά ευρήματα μεγάλης αρχαιολογικής και ιστορικής σημασίας.
Το περίεργο όνομα "Αθανάτη" - το παλιό όνομα της Μελίβοιας - και η διαδρομή του
Οι αφηγήσεις των παππούδων αναφέρουν για τον πρώτο πυρήνα του χωριού, χαμηλότερα από το σημερινό, κάπου πιο πάνω από την τοποθεσία "μύλοι", κοντά στη συνοικία "Μπαντάνη". Εκεί ήταν αρχικά και τα σπίτια διαφόρων οικογενειών, οι απόγονοι των οποίων τώρα κατοικούν σε πιο πάνω "μαχαλάδες". Αυτό βέβαια, για να μη φαίνεται το χωριό από τη θάλασσα, που τη λυμαίνονταν οι κουρσάροι, που κυνηγούσαν ανελέητα τους ντόπιους,
για να τους ληστέψουν, αλλά, το χειρότερο, να τους πάρουν σκλάβους, εμπόρευμα πολύτιμο στα σκλαβοπάζαρα της ανατολής.
Το χωριό ιδρύθηκε, συνεχίζει πάντα η προφορική παράδοση, από τη συνένωση άλλων μικρότερων οικισμών κοντά ή μακρύτερα από τον πρώτο πυρήνα του χωριού ή καλύτερα από τα ανθρώπινα απομεινάρια αυτών των οικισμών, όλων εκείνων όσοι σώθηκαν από κάποια άκρως θανατηφόρα επιδημία (πανούκλα;).
Αυτοί, λοιπόν, ονόμασαν το νέο τόπο τους Αθανάτη, με την ελπίδα ότι αυτοί θα παραμείνουν ανέγγιχτοι από το θάνατο εξαιτίας της επιδημίας. Το αρχικό όνομα Αθανάτη με το πέρασμα των χρόνων ή καλύτερα των αιώνων έγινε Θανάτη.
Έτσι βέβαια "λένε" οι αφηγήσεις, οι οποίες, βέβαια , είναι συνήθως ανακριβείς, δύσκολο να τοποθετήσουν χρονικά το αντικείμενό τους και αρκετά αβάσιμες.
Η πρώτη επίσημη αναφορά γίνεται στην Τουρκική απογραφή του 1454/1455 με το όνομα Θανάτου, με λίγες οικογένειες, οι οποίες αποτέλεσαν τον αρχικό πυρήνα του οικισμού.
Αυτός εμπλουτίστηκε , όντως , στην πορεία και από άλλους , κατοίκους γειτονικών οικισμών (π.χ. Κιουτσούκ Θανάτη - Παλιοχώρι; - , Οστροβός, Γκορτσιά, Άλλη Χώρα -και αφού αυτή ήταν η Άλλη Χώρα ποια ήταν η Χώρα με την οποία συνυπήρχε;- κ.α.) που συνενώθηκαν, πλέον στη Θανάτου για διάφορους λόγους (μάλλον οι επιζήσαντες κάτοικοι από κάποια επιδημία αυτών των οικισμών είναι η ορθότερη διατύπωση).
Σ' αυτή την υπόθεση στηρίζεται και η πρώτη εκδοχή ονομασίας του χωριού, στην οποία αναφερθήκαμε και πριν και τη διασώζει και η προφορική παράδοση, ότι δηλαδή το χωριό ονομάστηκε έτσι λόγω του φόρου αίματος που πληρώθηκε εξαιτίας του λοιμού, δηλαδή Θανάτου (Χώρα), ή κατ' άλλους Αθανάτου, για το λόγο της προσδοκώμενης μεταφορικά αθανασίας που προείπαμε.
Η δεύτερη εκδοχή για την ονομασία του χωριού, αναφέρει ως ιδιοκτήτη κάποιον Αθάνατο ή Θάνατο, αναλογικά, για το Αθανάτου και το Θανάτου, του οποίου ιδιοκτησία ήταν το χωριό.
Πέραν των παραπάνω εκδοχών για το όνομα Αθανάτου(η) ή Θανάτου(η), που έχουν κατά καιρούς αναλυθεί και με πλήρη λεπτομέρεια καταγράφονται στο "Η ιστορική Μελίβοια" και θα παρατεθούν στη συνέχεια, ας έχουμε στο μυαλό μας και το άρθρο της Βικιπαιδείας:
"Οι Αθάνατοι ήταν ένα από τα αυτοκρατορικά τάγματα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Το τάγμα δημιουργήθηκε προς το τέλος του 10ου αιώνα. Οι Αθάνατοι ήταν κυρίως αριστοκρατικής καταγωγής και αρχικά οργανώθηκαν ως τάγμα υπό τον Ιωάννη Τζιμισκή. Επαναφορά του θεσμού των Αθανάτων γίνεται επί του αυτοκράτορα Μιχαήλ Ζ'. Ο στρατηγός του Μιχαήλ, Νικηφόρος, αναδιοργάνωσε το στρατό και τα αυτοκρατορικά τάγματα μετά την ήττα στη Μάχη του Ματζικέρτ από τους Σελτζούκους Τούρκους. Οι Σελτζούκοι είχαν καταλάβει το μεγαλύτερο μέρος της Μικράς Ασίας που ήταν η μεγαλύτερη πηγή στρατιωτών για τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Τα εναπομείναντα θεματικά τάγματα των θεμάτων της Μικράς Ασίας συγκεντρώθηκαν και αποτέλεσαν τα τάγματα των Αθανάτων. Εικάζεται ότι οι αθάνατοι ήταν τάγματα ιππικού, αλλά δεν είναι σίγουρο.
Ο βυζαντινός ιστορικός Νικηφόρος Βρυέννιος υπολόγισε ότι οι Αθάνατοι ήταν περίπου 10.000. Προσθέτει επίσης ότι αθάνατοι ονομάζονταν αρχικά μόνο οι αξιωματικοί των ταγμάτων και αργότερα ο τίτλος δινόταν σε ολόκληρα τα τάγματα.
Το τάγμα των αθανάτων έπαψε να υπάρχει μετά το θάνατο του αυτοκράτορα Αλέξιου Α' (1118)."
Επίσης ας έχουμε κατά νου και το παρακάτω:
Από νωρίς στο Βυζάντιο, όταν τέθηκε σε ισχύ ο διοικητικο-στρατιωτικός θεσμός του "θέματος", δίνονταν σε στρατιώτες κλήρος γης για να συντηρεί ο στρατεύσιμος το άλογό του και να αγοράζει τον οπλισμό του το λεγόμενο στρατιωτόπιο. Το στρατιοτώπιο μεταβιβάζονταν από τον πατέρα στον πρωτότοκο γιο και ο θεσμός εξέλιπε τον 11ο αιώνα.
Ο Αλέξιος ο Α' ο Κομνηνός το 1083 εξεστράτευσε εναντίον της Λάρισας που είχε καταληφθεί από τους Νορμανδούς, ακολουθώντας την παραλιακή οδό: έξοδος Τεμπών-Ομόλιο-Καρίτσα-Κόκκινο Νερό-Μελίβοια-Αγιόκαμπο κ.λπ. μέχρι τη Λάρισα. (βλέπε και Θεσσαλικό Ημερολόγιο τόμος 12 "Οι Νορμανδοί και η πολιορκία της Λάρισας" Ευαγ. Ιωαννιδάκη-Ντόστογλου).
Βιβλιογραφία
http://i-melivoia.blogspot.gr/ του Νίκου Πενήντα
http://melivoias.blogspot.gr